خار پاشنه (یا خار زیرین پاشنه) یک برآمدگی استخوانی در کف پا است که گاهی در زیر پا قابل مشاهده و لمس می باشد. خار پاشنه از رسوبات کلسیم تشکیل می شود و ممکن است نوک تیز، یو شکل (به شکل قلاب) و طبقاتی باشد. خار پاشنه دلایل متعددی می تواند داشته باشد ولی اغلب […]
خار پاشنه (یا خار زیرین پاشنه) یک برآمدگی استخوانی در کف پا است که گاهی در زیر پا قابل مشاهده و لمس می باشد. خار پاشنه از رسوبات کلسیم تشکیل می شود و ممکن است نوک تیز، یو شکل (به شکل قلاب) و طبقاتی باشد. خار پاشنه دلایل متعددی می تواند داشته باشد ولی اغلب در کسانی بروز پیدا می کند که مبتلا به التهاب کف پا یا التهاب نیام کف پایی (بافتی که در زیر پا وجود دارد و پاشنه را به پنجه وصل می کند) هستند. در این مقاله از بخش ارتوپدی و بیماری ها به بررسی خار پاشنه می پردازیم. اکثر افراد فکر می کنند خارپاشنه باعث درد پاشنه می شود در صورتی که معمولا اینطور نیست. بر اساس گزارش کلینیک کلیولند، یک دهم مردم مبتلا به خارپاشنه هستند ولی یک بیستم از این افراد در کنار خارپاشنه، درد پاشنه پا هم دارند. بقیه افراد فقط هنگام ایستادن، ممکن است درد خفیف، مبهم یا شدید دارند.
رسوب کلسیمی نزدیک استخوان پاشنه پا هنگام راه رفتن و دویدن باعث ناراحتی می شود. تقریبا 50 درصد افرادی که از خار پاشنه پا رنج می برند احساس درد می کنند. نمی توانید آن را مشاهده کنید زیرا اندازه ی آن 4/1 اینچ است. اغلب، درد ناشی از خارپاشنه نیست بلکه به دلیل التهاب یا سوزش نیام کف پایی است. درد پاشنه هنگام بیدار شدن از خواب در صبحگاه به قدری زیاد است که نمی توان حتی چند قدم برداشت (به گفته برخی افراد، درد طوری است که انگار یک چاقو داخل پاشنه فرو می رود.)
دلیل این اتفاق آن است که در طول شب، کف پا در حالت خمیده قرار دارد (یعنی پنجه به سمت پایین) که باعث کوتاهتر شدن نیام می شود. با وارد کردن فشار به پا نیام کشیده می شود و باعث درد می شود. این درد به محض راه رفتن و کشیده شدن نیام، فروکش می کند (البته باز هم درد مبهمی احساس می کنید)، فقط تا وقتی از ایستادن و پیاده روی زیاد پرهیز کنید.
دیگر علائم خارپاشنه عبارت اند از:
به طور کل دو نوع خار پاشنه برای هر فرد وجود دارد که به یکی از آن ها مبتلا می شود. برای این که هر دو نوع را به خوبی بشناسید باید بند های زیر را به درستی بخوانید.
زمانی که نام خار پاشنه به میان می آید بسیاری از افراد فکر می کنند که خار پاشنه تنها یک استخوانی است که برآمده تر می شود و به بخش درونی کف پا فشار وارد می کند و در اثر این فشار درد ایجاد می شود. اما باید دانست که خار پاشنه دردناک در اثر یک آسیب دیدگی در بافت نرم کف پا ایجاد می شود. خار پاشنه خود نیز یک واژه عمومی و عامه پسند است و در پزشکی از آن با نام پلانتار فاسیاتیس یاد می شود. این واژه پزشکی اشاره اصلی ای به کف پا دارد و در مورد پا است. البته خود فاسیا را می توان در تمام بدن و در کنار تمامی تاندون ها مشاهده کرد زیرا یکی از علت های اصلی حرکت تاندون ها وجود فاسیا در کنار آن است.
پلانتار فاسیا صرفا در مورد خود پا است و از پاشنه پا تا پنجه ها ادامه پیدا می کند و می توانید آن را مشاهده کنید. پلانتار فاسیا یک نقش کلیدی دارد و آن هم کمک به کف پا است. پلانتار فاسیا از بافت های ضخیم فیبری ایجاد شده است و که از استخوان پاشنه تا پنجه ها وجود دارد. عاملی که باعث می شود قوس کف پا بیشتر نشود همین پلانتار فاسیا است و از بیشتر شدن قوس در این بخش جلوگیری می کند. در اثر پارگی های زیاد و کوچک در پلانتار فاسیا، التهاب شکل می گیرد و معمولا در طی شش هفته درمان می شود. اگر در عرض شش هفته این التهاب درمان پیدا نکند بدن به وسیله استخوان به کمک پلانتار فاسیا می رود و در صورت بی فایده بودن این کار، یاخته های استخوان ساز وارد این بخش می شوند. با آمدن این یاخته ها، استخوان ایجاد می شود که به آن شکل گیری های استخوانی راخار گفته می شود.
خارپاشنه در 70 درصد بیماران التهاب نیام کف پایی بروز می کند. نیام کف پا یکی از انتقال دهنده های اصلی وزن در سرتاسر پا هنگام پیاده روی و دویدن است. وقتی نیام کف پا ملتهب می شود، خارپاشنه در نوک پا بین نیام (بافتی که کمان پا را تشکیل می دهد) و استخوان پاشنه شکل می گیرد.
اغلب خارپاشنه در میان بانوان ممکن است مرتبط با بیماری های مهم دیگری از جمله آرتروز، آرتریت راکتیو (بیماری رایتر) و رماتیسم ستون فقرات باشد.
دیگر دلایل خارپاشنه عبارت اند از:
عامل های زیادی وجود دارد که خار پاشنه را در پای شخص ایجاد می کند و اگر بخواهیم تک تک آن ها را به طور کامل بیان کنیم بسیار طولانی می شود و از حوصله این متن خارج است. به همین دلیل مهم ترین دلایل ایجاد خار پاشنه با توضیحات تکمیلی آن در متن زیر بیان شده است که می توانید آن را بخوانید.
در کنار این موارد، بیماری هایی وجود دارد که علاوه بر تاثیرات خودشان، باعث ایجاد خار پاشنه در فرد می شوند که لیستی از آن ها در بخش زیر بیان شده است.
عوامل خطرناک در بروز خارپاشنه عبارتند از:
علائم خارپاشنه با کاهش التهاب وابسته یا حالت اوندی و پیشگیری از جراحت دوباره، درمان می شود. معمولا با توجه به سابقه بیماری های مانند التهاب پلانتر، تاندینوز آشیل، یا آرتریت که منجر به خارپاشنه شده است، درمان تجویز می شود. قرار دادن کیسه یخ، در کاهش درد و تورم کارآمد است. روش های فیزیوتراپی مانند ورزشهای کششی، التهاب کف پا را درمان و همچنین پیشگیری می کند. داروهای ضدتورم مانند ایبوپروفن (ادویل) یا آمپول کورتیزون نیز در تسکین درد موثر است.
دستگاه های ارتوپدی یا کفی کفش تحرک بیش از حد را کنترل می کند که باعث کم کار شدن رباط التهاب کف پا یا تاندون آشیل می شود. در برخی موارد، ارتوپدها می توانند فشار خارهای کف پا را کاهش دهند (با استفاده از پد حلقه ای شکل)، و کفی افزایش قد، فشار تاندون آشیل را کاهش می دهد و درد خارپاشنه در پشت پا را از بین می برد.
به همین ترتیب، کفش های مخصوص دویدن که زیره های نرم و راحت دارند و ثابت هستند نیز می تواند در کاهش حساسیت بافت های متورم نسبت به التهاب های کف پا و خارهای پاشنه، موثر باشد. گاهاً برای خارهای متورم مزمن، عمل جراحی صورت می گیرد. درمان های جدید عبارت اند از:
بعد از استفاده از کمپرس آب یخ بالافاصله درد خار پاشنه پا کم می شود. آب یخ به کاهش درد کمک کرده اما تاثیر آن به اندازه ی تاثیر دارو طولانی مدت نیست. می توانید قالبی یخ را روی پاره قرار داده و روی پاشنه پا قرار دهید.
اسپلینت شبانه را هنگام خواب پوشیده تا درد کمتر شود. ابتدا چندان راحت به نظر نمی رسد اما به آن عادت کرده و به زودی متوجه بهبود حال خود خواهید شد. می توانید اسپلینت شبانه را در فروشگاه لوازم ورزشی، داروخانه، و یا به صورت آنلاین تهیه کنید. پلانتار فاشیاتیس در درمان خار پاشنه پا موثر است.
به خاطر داشته باشید که مراجعه به متخصص با تحصیلات مرتبط ضروری است تا لازم نباشد بیش از این درد تحمل کنید. ورزش های زیر به کاهش درد و تقویت عضلات کمک می کنند. این ورزش ها را هر روز تکرار کنید، مثلا قبل از خواب و پوشیدن اسپلینت شبانه.
این درمان خانگی بسیار ساده و موثر است. سرکه سیب برای کاهش درد و ورم موثر است. پنبه را درون سرکه سیب وارد کرده و سپس روی خار پاشنه پا قرار دهید. این عمل را تا بهبودی هر روز تکرار کنید.
ساده، سریع، و موثر. کفی هایی طبی که در کفش قرار داده و پزشک انها را ساخته و یا شما را در نحوه ی خرید این کفی ها راهنمایی می کند. این روش بسیار موثر بوده و هنگام راه رفتن رد پاشنه پا را کاهش می دهد. می توان از این کفی ها به مدت 5 سال استفاده کرد و برای سلامتی شما حتی اگر خار پاشنه ندارید نیز مفید هستند.
این داروها به بهبود درد و التهاب کمک می کنند. البته نباید بدون مشورت با پزشک دارو تزریق کنید مخصوصا اگر درد و ناراحتی ندارید. پاهای خود را درون طشت نمک اپسوم قرار دهید. نمک خاصیت درمانی دارد و خار پاشنه پا را درمان می کند. منیزیم به تشکیل استخوان و کلسیم بدن کمک می کند. مقداری نمک اپسوم به آب گرم اضافه کنید. به مدت یک ساعت پاهای خود را درون طشت نمک اپسوم قرار داده و هنگامی که اب یخ شد به آن آب گرم اضافه کنید.
می توانید با روغن کتان و یا روغن بذر کتان کمپرس تهیه کنید. پارچه ای را درون روغن فرو کرده و سپس آن را روی خار پاشنه ی پا قرار داده و آن را بپوشانید تا گرم بماند. به مدت یک شب پارچه را روی پا قرار دهید. می توانید اغلب اوقات از این روش درمانی استفاده کنید زیرا شیمیایی نیست.
چند قطره آب و جوش شیرین درد و ناراحتی را کاهش می دهند. آنها را ترکیب کرده و روی درد قرار دهید. پا را با گاز و باند بپوشانید.
جراحی این عارضه به دو صورت انجام می شود:
خارپاشنه گاهی همراه با التهاب کف پا بروز می کند. یعنی تورم نیام کف پا که یک بافت فیبری است که پنجه را به استخوان پاشنه متصل می کند. وارد کردن فشار بیش از حد بر نیام کف پا منجر به شکل گیری خارپاشنه می شود. حدود 50 درصد افرادی که مبتلا به التهاب کف پا هستند، خارپاشنه نیز دارند. اما دردی که در کف پاهایشان احساس می کنند به خاطر رشد استخوان خار پاشنه نیست و اغلب به دلیل تورم نیام کف پا است.
پزشک امکان دارد برای تسکین درد، جراحی نیام کف پا انجام دهد. این جراحی شامل برش بخشی از رباط نیام کف پا است که سفتی و تورم این بافت را از بین می برد و به صورت عمل جراحی سرپایی باز یا آندوسکوپیک است.
جراح با یک عمل جراحی باز (یا جراحی سنتی)، ناحیه را با چاقوی جراحی برش می زند و عمل را با یک برش بزرگ کامل می کند. از سوی دیگر، جراحی آندوسکوپیک بسیار کم تهاجمی است. در این جراحی یک یا چند برش کوچک ایجاد می کنند و سپس ابزارهای جراحی کوچک را از این قسمت جایگذاری کرده و جراحی را انجام می دهند.
در طول جراحی نیام کف پا، جراح ممکن است تصمیم به برداشتن کامل خار پاشنه بگیرد. برداشتن خارپاشنه در همه بیماران اتفاق نمی افتد. در حقیقت، طبق گزارش میو کلینیک، این عمل های جراحی امروزه به ندرت انجام می شوند. با این حال، یکی از راه های درمان خار پاشنه بزرگی که زیر پوستتان احساس می کنید، جراحی نیام کف پا است.
این عمل نیز به صورت عمل باز یا آندوسکوپیک انجام می شود. جراح یک برش بزرگ یا دو برش کوچک روی پوست ایجاد می کند و سپس از ابزار جراحی برای برداشتن یا جدا کردن این رسوب کلسیم استخوانی به کار می رود.
بعد از عمل جراحی باید به مدت یک یا دو هفته باند بسته شود و تا حدود 3 هفته، امکان دارد گچ، کفش پیاده روی یا اسپلینت مچ پا استفاده شود. همچنین امکان دارد مجبور باشید از چوب دستی یا عصا استفاده کنید. ناحیه جراحی شده ممکن است درد کند یا متورم شود و باید تا حداقل چند روز روی پای جراحی شده نایستید.
تحمیل وزن بیش از حد بر روی پاشنه بعد از جراحی، بهبود را به تاخیر می اندازد. تا چند هفته بعد از عمل، کاملا زیر نظر جراح خود باشید. به این ترتیب بعد از این مدت، شما می توانید روی پای خود راه بروید و وزن خود را روی آن بیندازید.
معمولاً بهبودی عمل نیام کف پا تا 6 هفته طول می کشد و جراحی برداشتن خارپاشنه تا 3 ماه طول می کشد. زمان برگشتن به کار، بستگی به مدت زمانی دارد که در محیط کار سرپا می ایستید.
اگر در محل کار همیشه روی صندلی می نشینید باید فقط تا دو هفته استراحت کنید اما اگر زیاد سرپا می ایستید یا راه می روید، باید 4 هفته استراحت کنید. درباره زمان برگشت به کار، با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین توصیه های پس از عمل پزشک خود را برای بهبود هر چه سریع تر دنبال کنید. مثلا:
خطر بروز عوارض برای تمام عمل های جراحی وجود دارد. عوارض جراحی خارپاشنه عبارتند از:
این عوارض ممکن است در هر شخصی بروز دهد ولی عوامل خاصی ممکن است خطر بروز این علائم را افزایش دهد. مانند:
در صورتی که پس از عمل هر یک از مشکلات زیر را مشاهده کردید، به پزشک خود مراجعه کنید.
ماساژ یکی از بهترین روش ها برای درمان درد های سطحی و پوستی بدن است که می تواند به فرد آسیب دیده کمک زیادی کند. ماساژ یک روش سنتی است و معمولا همه با انجام آن آشنا هستند. برای درمان خار پاشنه و درد های اطراف آن شما نیاز دارید که محل درد را به وسیله یک روغن گرم که می تواند روغن کنجد، زیتون و … باشد نیز آغشته کنید و با حرکت های آرام دست آن بخش را ماساژ دهید تا درد کمتر شود و روغن به خوبی وارد پوست شود. بهترین موقع برای انجام ماساژ قبل از خواب و در شب است زیرا انسان بعد از آن ساعاتی بی تحرک خواهد بود و پا در آن موقع درمان خود را آغاز می کند.
البته شما می توانید از فلفل و دارچین هم در ترکیب روغن استفاده کنید و به همراه آن ادویه جات پای خود را ماساژ دهید. نکته ای که باید به آن دقت کنید این است که بهتر است بعد از ماساژ یک پلاستیک فریزر به دور پای خود بپیچید تا تاثیر گذاری ماساژ بیشتر شود. نباید در همان روز اول انتظار درمان کامل داشته باشید زیرا طول درمان به وسیله ماساژ کمی طولانی است و ممکن است طی چند هفته طول بکشد تا پای شما دردی را دیگر حس نکند اما ماساژ خود به تنهایی می تواند یک درمان کامل برای خار پاشنه باشد.
معمولا پد هایی وجود دارند که برای خار پاشنه در کفش ها و مکان های مناسب خود استفاده می شوند. شما می توانید به جای استفاده از این پد ها، مقداری پشم در کفش خود و کنار پاشنه خود قرار دهید و از آن استفاده کنید تا پای شما گرم تر نگه داشته شود. در کنار می توانید از جوراب هایی استفاده کنید که گرم تر هستند و گرما را جذب خود می کنند و در فصول سرد سال هم از آجر داغ و … برای ایستادن استفاده کنید تا گرمای مناسبی برای درمان به پای شما برسد.
حجامت و زالو درمانی یکی از بهترین روش ها برای درمان خار پاشنه و درد های اطراف آن است که به همگی توصیه می شود یکی از این روش ها را امتحان کنند. زالو درمانی و حجامت تاثیر سریعی بر روی درد دارد و با یک بار انجام آن درد به طور کامل برطرف می شود. به هر دلیلی اگر درد شما مجددا آغاز شد بهتر است که بار دیگر حجامت یا زالو درمانی را امتحان کنید و برای تاثیر بیشتر این درمان را اطراف تاندون آشیل خود انجام دهید.
خار پاشنه خود از بیماران سردی است که در بدن ایجاد می شود و راه مقابله با آن استفاده از غذاهای گرم و وسایل گرم است. هنگامی که از سیر استفاده می کنید، سرعت درمان شما افزایش پیدا می کند زیرا سیر جزو گرمیجات حساب می شود اما لبنیات برای بدن شما مضر است و زمان درمان را به تاخیر می اندازد. به همین دلیل سعی کنید در هنگام داشتن این بیماری از غذاهای سرد دوری کنید.
برخی فکر می کنند که چون خود خار پاشنه از رسوب های غیر طبیعی تشکیل شده است، مصرف غذاهای کلسیم دار برای شخص مضر است و درد را بیشتر می کند. به طور کل این تصور درست است و همگی فکر می کنند که مصرف کلسیم باعث تشدید درد خواهد شد اما نکته جالبی که در این قضیه وجود دارد این است که طبق تحقیقات، نشان داده شده است که کلسیم های طبیعی توانسته اند درد خار پاشنه را کمتر هم کنند. پس بهتر است که از کلسیم های طبیعی برای درمان خود استفاده کنید.
مهم ترین مسئله در هنگام داشتن خار پاشنه، استفاده از کفش های طبی و مناسب است. کفش هایی که کفی پهن و نرمی دارند باعث می شوند که درد شخص در هنگام پیاده روی و انجام کار های روزمره کمتر باشد و فشار کمتری به یک نقطه ای پای شخص وارد شود. به همین دلیل پیشنهاد می شود افرادی که دچار چنین بیماری هستند حتما از کفش های طبی یا کفی های پهن و طبی برای خود استفاده کنند تا درد کمتری را در انجام کار های خود تحمل کنند.
هنگامی که به یک پزشک برای درمان به وسیله فیزیوتراپی مراجعه می کنید، پزشک تمرینات ورزشی به شما می دهد که در آن تمرین های کششی و استقامتی برای پای شما و عضلات آن وجود دارد که باعث می شود پای شما در برابر ببیماری مقاوم تر شود. همچنین در کنار این تمرین ها و ورزش ها، پزشک از روش هایی مانند استفاده از یخ و داروهایی استفاده می کند که التهاب پای شما را کمتر می کند و درد کمتری در پای شما حس خواهد شد. لیزر درمانی و الکترو تراپی و شاک ویو تراپی هم بخشی از این درمان است.
در این نوع درمان، پای شما تحت تاثیر امواج های سوناری خواهد بود که فرکانس بالایی دارند و انرژی صوتی را به بافت های آسیب دیده تاندون شما می رسانند و آن ها را تحریک می کنند. به وسیله همین تحریک درمان کم کم آغاز می شود و بافت های شما درمان خودشان را آغاز می کنند. البته در این روش کمی زمان درمان طولانی تر خواهد بود و حداقل 4 جلسه و نهایتا 8 جلسه برای درمان نیاز است.
برخی از روش ها وجود دارند که ابتدا مردم فکر می کنند با به کار گیری آن ها خار پاشنه درمان می شود و درد آن در پا کمتر خواهد شد اما این تفکر اشتباه است. در بخش زیر برخی از این روش ها بیان شده است و علت اشتباه بودن آن هم نیز توضیح داده شده است.
حال اگر دردی که در پای شما وجود دارد دچار یک بازه زمانی طولانی است و بیش از یک ماه است که شما را اذیت می کند، لازم است که حتما به یک پزشک مراجعه کنید. لازم است بدانید که پزشک در ابتدا توصیه هایی به شما می کند که برخی از آن ها در بند های زیر بیان شده اند.
8 تمرین ساده که به از بین رفتن علائم خارپاشنه کمک می کند در زیر آمده است. میتوانید همه را یک جا یا جدا جدا در طول روز انجام دهید.
این حرکت کششی ساده بهتر است هنگام بیدار شدن در تخت خواب انجام شود. این کار نیام کف پا را که هنگام خواب منبسط شده است را می کِشد.
این حرکت ساقهای پا را به شدت می کشد. این حرکت فشار روی پا را کاهش و تحرک را بهبود می بخشد.
این حرکت کمان پای شما را می کشد و قوی و انعطاف پذیر تر می کند.
این حرکت ساق پا و پاشنه شما را به شدت می کشد و گرفتگی و درد پا را از بین می برد و به این ترتیب تحرک افزایش می یابد.
بسیاری از افراد فکر می کنند که خار پاشنه همان پلانتار فاشیاتیس است و این دو را یکی می دانند که این تفکر اشتباه است زیرا این دو بیماری با هم متفاوت هستند. البته ناگفته نماند که کسانی که به بیماری پلانتار فاشیاتیس دچار می شوند نیز احتمال بیشتری هم وجود دارد که دچار خار پاشنه شوند و معمولا بیشتر افرادی که در طی زندگی دچار خار پاشنه می شوند، پلانتار فاشیاتیس داشته اند. به طور کل طبق تحقیقاتی که انجام شده است حدود 15 درصد از افرادی که در زندگی خودشان یکی از مشکلات مرتبط با پا را داشته اند و هنوز هم دارند، دچار مشکل جدی تری به نام پلانتار فاشیاتیس هستند.
میان دو بیماری خار پاشنه و پلانتار فاشیاتیس چند تفاوت اصلی و مهم وجود دارد که باید آن ها را بدانید. اولین تفاوت این دو نحوه تشکیل و شکل گیری ان ها است. خار پاشنه در اثر تشکیل رسوب های کلسیمی به وجود می آید که در کنار خود یک برآمدگی استخوان هم به وجود می آورد که خطرناک است. اما پلانتار فاشیاتیس بیماری کم خطرناک تری است زیرا تنها فاشیای پلانتار ملتهب می شود و تنها چیزی که در پا رخ می دهد دردی است که در اثر آن به وجود آمده است.
بافتی که در فاشیای پلانتار وجود دارد شبیه به زه کمان است و شروع آن از کف پا است و تا پاشنه پا ادامه دارد. بیماری پلانتار فاشیاتیس حاصل فشار زیادی است که انسان به این بخش از پای خود وارد می کند و در اثر این فشار بیماری پلانتار فاشیاتیس شکل می گیرد. البته دلایل دیگری هم برای شکل گیری این بیماری وجود دارد که در بخش زیر خواهید خواند.
یکی دیگر از تفاوت های خار پاشنه و پلانتار فاشیاتیس این است که پلانتار فاشیاتیس بدون نیاز به درمان به طور خودکار درمان می شود و به مرور زمان درد پا کمتر می شود اما خار پاشنه یا درمان می شود و یا به طور مداوم در پای شخص ادامه خواهد داشت.
در بخش زیر شما مواردی را خواهید دید که با پلانتار فاشیاتیس ارتباط دارند و نشانه هایی از خطر در بدن هستند.