سرطان کبد به انواع مختلفی از سرطان که منشاء آن در کبد است یا از جای دیگر بدن به آن سرایت می کند، گفته می شود. بیماری های کبدی مانند هپاتیت مزمن یا سیروز می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را به شدت افزایش دهد. علائم سرطان کبد ممکن است تا رسیدن به مراحل بالاتر […]
سرطان کبد به انواع مختلفی از سرطان که منشاء آن در کبد است یا از جای دیگر بدن به آن سرایت می کند، گفته می شود. بیماری های کبدی مانند هپاتیت مزمن یا سیروز می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را به شدت افزایش دهد. علائم سرطان کبد ممکن است تا رسیدن به مراحل بالاتر ظاهر نشود. غربالگری سرطان کبد می تواند در جلوگیری از بروز سرطان یا ابتلا به آن در افراد مبتلا به بیماری کبد یا سابقه خانوادگی سرطان کبد کمک کند. هرچه سرطان کبد زودتر فهمیده شود، شانس بیشتری برای درمان موفق وجود دارد. در این مقاله از بخش بیماری ها به بررسی سرطان کبد می پردازیم.
کبد، بخشی از سیستم گوارشی است که به بدن در جذب، ذخیره و استفاده از مواد مغذی موجود در مواد غذایی کمک می کند. همچنین سمومی مانند آن هایی که در الکل یا مواد مخدر هستند، توسط کبد، از خون جدا می شود و یا آنها را بی ضرر می کند یا به سمت جریان مواد زائد هدایت می کند تا از بدن خارج شوند.
سرطان هنگامی توسعه می یابد که سلول ها به طور غیر طبیعی و خارج از کنترل رشد می کنند، به بافت های اطراف گسترش می یابند و سلول های سالم را از بین می برند. سرطان کبد به دو دسته عمده تقسیم می شود:
سرطان اولیه کبد نسبت به سایر سرطانها کمتر دیده می شود. تعداد آمریکایی های مبتلا به این سرطان در طی سال های 1975 تا 2014 سه برابر شده اند. تخمین زده می شود که سالانه 42000 نفر در ایالات متحده مبتلا به این بیماری تشخیص داده شوند. کارشناسان معتقدند که این آمار به افزایش چاقی و هپاتیت C (یک عفونت کبدی ویروسی است که می تواند مزمن شود.) مرتبط است. سایر عوامل خطرزا عبارتند از:
جنسیت: تقریباً مردان سه برابر بیشتر از زنان مبتلا به سرطان کبد هستند.
سن: بیش از 83٪ از مبتلایان به سرطان کبد سن بالای 55 سال دارند.
نژاد و قومیت: آسیایی-آمریکایی ها و ساکنین جزایر اقیانوس آرام بالاترین میزان ابتلا به سرطان کبد را دارند. بومیان آمریکا، بومیان آلاسکا و آفریقایی-آمریکایی ها نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
قرار گرفتن در معرض مواد خاص: برخی مواد شیمیایی از جمله آرسنیک و آفلاتوکسین (سمی که توسط قارچ ها در غذاهایی با نگه داری نامناسب تولید می شود) می توانند بروز خطر را افزایش دهند.
عوامل سبک زندگی: مصرف زیاد الکل، استعمال سیگار، چاقی و مصرف طولانی مدت استروئیدهای آنابولیک می تواند خطر را افزایش دهد.
سرطان کبد نیز می تواند ناشی از شرایط بهداشتی خاص باشد:
بیماری های کبدی:
افزایش خطر در افرادی که به هپاتیت مزمن (B ، C یا هر دو)، سیروز (آسیب طولانی مدت ناشی از هپاتیت، سوء مصرف الکل و سایر عوامل) یا سایر بیماری های کبدی مبتلا هستند، بیشتر است.
دیابت نوع 2:
مبتلایان به این بیماری که هپاتیت مزمن نیز دارند و به شدت الکل می نوشند، ممکن است به احتمال زیاد به سرطان کبد مبتلا شوند.
سندرم متابولیک:
این مجموعه شرایط، شامل چربی اضافی شکم، فشار خون بالا، قند خون بالا و سطح غیر طبیعی برخی از کلسترول ها است.
اختلالات ارثی:
برخی از اختلالات ناشی از جهش های ژنتیکی ارثی می توانند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهند. این شرایط شامل کمبود آنتی تریپسین-1 آلفا، پورفیریا، تیروزینمی و بیماری ویلسون است. متخصصان ژنتیک پزشکی OHSU می توانند در شناسایی و مدیریت خطر به شما کمک کنند.
مدت زندگی همراه با سرطان کبد تا حد زیادی بستگی به میزان بیماری(در هنگام تشخیص) دارد. به عنوان مثال، بیش از نیمی از بیماران مبتلا به تومورهای کوچک قابل حذف و بدون هیچ بیماری جدی دیگری حداقل پنج سال پس از تشخیص، زنده می مانند. از آنجا که اغلب سرطان کبد پس از شیوع آن فهمیده نمی شود، نتایج کلی ناامید کننده تر است.
مهم است که به یاد داشته باشید که میزان زنده ماندن نسبی است و نمی توان نتیجه را به طور مشخص برای هر شخص پیش بینی کرد. همچنین طبق تعریف، این میزان مبتنی بر درمان هایی هستند که پنج یا چند سال پیش در دسترس بودند.
کیفیت زندگی: همچنین مهم است بدانید که در موسسه های درمان سرطان، پزشکان متعهد هستند تا در حد امکان بهترین کیفیت زندگی را برای شما فراهم کنند. اگر انجام یک روش درمانی امکان پذیر نباشد، درمان های دیگر می تواند شما را آسوده نگه داشته و به شما در رسیدن به اهداف جدید کمک کند.
سرطان کبد معمولاً در مراحل اولیه باعث بروز نشانه ها یا علائم قابل توجه نمی شود. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، بسته به اینکه سرطان اولیه یا ثانویه باشد، ممکن است متفاوت باشند. علائم متعددی، مشابه علائم بیماری های شایع تر است. اگر هر یک از این علائم را دارید، برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید.
علائم شایع سرطان اولیه کبد شامل موارد زیر است:
افراد مبتلا به سرطان کبد ثانویه ممکن است علائم دیگری داشته باشند:
غربالگری زودهنگام سرطان کبد می تواند در جلوگیری از ابتلا به سرطان کبد، بسیار مناسب باشد. این مورد، مانند بسیاری از غربالگری های سرطان دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد، زیرا تحقیقات اثربخشی آن را برای همه افراد تایید نکرده است.
غربالگری سرطان کبد برای افرادی که عوامل خطر خاصی دارند، انجام می شود. در صورت وجود این علائم باید هر شش تا 12 ماه غربالگری کنید:
پزشکان با این آزمایشات به غربالگری سرطان کبد می پردازند:
سرطان کبد سلول های کبدی (HCC):
HCC شایع ترین نوع سرطان کبد در بزرگسالان است. این نوع سرطان در سلول هایی به نام سلول های کبدی که حدود 80٪ کبد را تشکیل می دهند، مشاهده می شود. شایع ترین نوع HCC در ایالات متحده معمولاً در افراد مبتلا به سیروز و به صورت چندین گره کوچک سرطان در سراسر کبد، بروز می کند. همچنین ممکن است HCC به صورت یک تومور منفرد اتفاق بیفتد که ممکن است در مراحل بعدی به سایر قسمت های کبد سرایت نکند. یک زیر گروه بسیار نادر، HCC فیبرول آملار است که به طور عمده در نوجوانان و بزرگسالان جوان بدون سابقه بیماری کبد رخ می دهد.
کولانژیوکارسینوما داخل کبدی:
این سـرطان کبد که به عنوان سرطان مجرای صفراوی نیز شناخته می شود در سلول هایی که مجاری صفراوی کبد را هماهنگ می کنند، رشد می کند. پزشکان معمولاً سرطان مجاری صفراوی را به طور مشابه با HCC تشخیص داده و درمان می کنند.
آنژیوسارکوم و همانژیوسارکوم:
این سرطان های نادر و با سرعت رشد بالا در سلول هایی که رگ های خونی کبد را پوشش می دهند، ایجاد می شوند.
هپاتوبلاستوما:
این نوع بسیار نادر، معمولاً کودکان زیر 4 سال را تحت تأثیر قرار می دهد.
شایع ترین انواع سرطان که به کبد گسترش می یابند، عبارتند از:
مرحله بندی، میزان سرطان و احتمال رشد آن را اندازه گیری می کند. این تجزیه و تحلیل به تیم مراقبت شما کمک می کند تا بهترین روش درمانی را پیدا کنند. تیم مراقبت این امور را انجام می دهد:
این اطلاعات به پزشکان کمک می کند تا این مسائل را تعیین کنند:
فقط یک تومور وجود دارد، و هیچ رگ یا غدد لنفاوی تحت تاثیر قرار نمی گیرد.
یکی از موارد زیر:
موسسه های درمان سرطان، روش های درمانی در دسترس بیماران مبتلا به سرطان کبد را ارائه می دهند. در این موسسات خدمات زیر انجام می شود:
متخصصان با تجربه از جدیدترین ابزارها و تکنیک های تشخیصی سرطان کبد استفاده می کنند. تشخیص با معاینه فیزیکی و بحث در مورد تاریخچه پزشکی و علائم شروع می شود. آزمایش های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
در بیوپسی، پزشکان نمونه ای کوچک از بافت را می گیرند و برای بررسی سلول های سرطانی، آن را زیر میکروسکوپ قرار می دهند. آنها همچنین می توانند نوع سرطان را ببینند و بررسی کنند که تا چه میزان تهاجمی است. به طور معمول پزشکان از یک سوزن نازک با هدایت سونوگرافی یا سی تی اسکن برای گرفتن نمونه کوچک کبدی استفاده می کنند.
درمان بستگی به این دارد که چه مقدار از کبد تحت تأثیر قرار گرفته است و سرطان اولیه یا ثانویه است. متخصصان همه گزینه های درمانی موجود برای انواع سرطان های کبد را بررسی می کنند.
متخصصان به طور معمول عمل جراحی را برای از بین بردن سرطان موجود در مراحل اولیه ای انجام می دهند که:
مراکز معمولا دو نوع اصلی جراحی سرطان کبد را انجام می دهند:
پیوند کبد و هپاتکتومی جزئی روش های جدی و پیچیده ای هستند که نیاز به مهارت و تجربه بالایی دارند.
پرتودرمانی از پرتوهای انرژی رادیواکتیو برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. در مورد سرطان کبد، پرتودرمانی خارجی به وسیله تابش از طریق دستگاهی خارج از بدن، انجام می شود.
از سال 2007، انكولوژیست های پرتونگاری از یك نوع پیشرفته بنام پرتودرمانی استریوتاكتیك بدن یا SBRT استفاده كرده اند. مزایای آن شامل موارد زیر است:
در برخی موسسات سرطان، تیم سرطان کبد از سه روش اصلی پرتودرمانی استفاده می کند:
آبلاسیون از سوزنی برای انتقال انرژی گرم یا سرد برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می کند. پزشکان از تصویربرداری برای هدایت سوزن به داخل تومور استفاده می کنند. تیم مراقبت شما با متخصصان رادیولوژی هماهنگ خواهند شد. تکنیک ها عبارتند از:
آبلاسیون به بیمارانی که یک یا چند تومور کوچک دارند، توصیه می شود. در بسیاری از موارد، آبلاسیون می تواند تومورهای کوچک کبدی را از بین ببرد یا شرایطی را برای انجام پیوند کبد ایجاد کند.
آمبولیزاسیون باعث کوچک شدن یا از بین رفتن تومورها و خون رسانی به سلول های سرطانی می شود.
کبد دارای دو منبع خون است:
بیشتر سلول های طبیعی خون را از سیاه رگ دریافت می کنند، اما سلول های سرطانی، تمایل به دریافت خون از طریق رگ های کبدی دارند. بنابراین مسدود کردن رگ کبدی می تواند در عین حال که از بیشتر بافت های طبیعی کبد محافظت می کند، سلول های سرطانی را نیز تضعیف کند.
ممکن است آمبولیزاسیون را برای بیمارانی توصیه کنیم که:
آمبولیزاسیون شریانی
پزشک شما از سوند (لوله نازک و انعطاف پذیر) که در یکی از رگ های کشاله ران قرار داده می شود، استفاده می کند و آن را به سمت رگ های کبدی در کبد هدایت می کند. پس از نصب سوند، پزشک ذرات ریزی را در رگ تزریق می کند تا خونرسانی به تومورهای کبدی را مسدود کند.
امبولیزاسیون شیمیایی
این روش همچنین تحت عنوان شیمی درمانی ترانسپریال یا TACE نیز شناخته می شود. این روش داروهای ضد سرطان (شیمی درمانی) را با آمبولیزاسیون ترکیب می کند. پزشک شما از سوند برای تزریق دانه های ریز و حاوی مواد شیمی درمانی استفاده می کند.TACE شیمی درمانی را مستقیماً در معرض تومورهای کبدی قرار می دهد و خونرسانی به آن ها را نیز مسدود می کند.
امبولیزاسیون رادیویی
این روش درمانی، امبولیزاسیون را با پرتودرمانی ترکیب می کند. پزشک شما برای قرار دادن دانه های ریز که حاوی ماده رادیواکتیو ایتریم -90 است، از کاتتر استفاده می کند. از این طریق، دانه ها خون رسانی را مسدود می کنند و پرتوها را مستقیماً به تومورها می رسانند.
شیمی درمانی سنتی درمانی “سیستمیک” است. این بدان معناست که داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی از طریق جریان خون به تقریباً تمام نقاط بدن می رسند. داروهای استاندارد شیمی درمانی در معالجه سرطان کبد مؤثر نبوده اند، اما رویکردهای جدید نوید بخش درمان های موثرتر هستند.
درمان هدفمند از داروهای ضد سرطانی استفاده می کند که از ویژگی های خاصی برای کشتن سلول های سرطانی بهره می برند. درمان هدفمند سـرطان کبد پروتئین هایی را که رشد تومور را تقویت کرده یا به عروق خونی برای تغذیه تومور کمک می کنند، مسدود می کند.
متخصصان از درمان هدفمند برای درمان تومورهای کبدی ای که گسترش نیافته اند اما با جراحی از بین نمی روند، استفاده می کنند. همچنین از آن برای کنترل رشد تومور، طولانی شدن عمر و تسکین علائم در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته کبد استفاده می شود.
داروهای ایمن درمانی سیستم ایمنی بدن را برای یافتن و از بین بردن سلول های سرطانی ای که تا حد زیادی از رشد سلول های سالم جلوگیری می کنند، تقویت می کنند. متخصصان از روش های مشابه درمان هدفمند در سیستم ایمنی درمانی نیز استفاده می کنند.